ԿՐԾՈՍԿՐԱ-ԱՆՐԱԿԱ-ՊՏԿԱՁևԱՅԻՆ ՇՐՋԱՆ

(REGIO STERNOCLEIDOMASTOIDEA)

Կրծոսկրա-անրակապտկաձևային (ԿԱՊ)  շրջանը համապատասխանում է ԿԱՊ մկանի գրաված տարածքին։ ԿԱՊ մկանը սկսվում է 2 մասով՝ առաջային և միջային, սկսվում է կրծոսկրի և անրակի գլուխներից, ամրանում է պտկաձև ելունին և վերին վզարմատային գծի կողմնային մասին։

Շերտագրություն

1. Մաշկը՝
   1. վերին 1/3-ում հաստ է և անշարժ,
   2. ստորին 2/3-ում բարակ և շարժուն։
2. Մաշկամկանը (platysma) – փակում է այս շրջանի միջին երրորդականը։
3. 2-րդ փակեղ – բունոց է կազմում այս մկանի համար (m. sternocleidomastoideus) :

 

Մկանի վրա գտնվում են՝

• արտաքին լծային երակը (v. jugularis externa)
• մակերեսային ավշային հանգույցները (nodi lymphaticus superficialis)
• պարանոցային հյուսակի ճյուղերը, որոնք են՝
• մեծ ականջային նյարդ (n. auricularis magnus)
• պարանոցի լայնական նյարդ (n. transversus colli),
• փոքր ծոծրակային նյարդ (n. occipitalis minor),
• վերանրակային միջային, միջանկյալ և կողմնային նյարդեր (nn. supraclaviculares medialis, inetrmedius et lateralis)
• 

Արտաքին լծային երակ (v. jugularis externa) – սկսվում է ստորին ծնոտի անկյան հետևում, ձևավորվում է հետևյալ երակներով՝

• հետինծնոտային երակի հետին ճյուղ (v. retromandibularis posterior),
• հետին ականջային երակ (v. auriculares posterior),
• ծոծրակային երակ (v. occipitalis)

Այս երակը ուղղահայաց իջնում է վար, ծակելով 2-րդ, 3-րդ և 4-րդ փակեղները և անրակից վեր թափվում ենթաանրակային երակի (v. subclaiva) մեջ (կամ Պիրոգովյան երակային անկյան մեջ)։

Հետինծնոտային երակի ադվենտիցիալ արտաքին շերտը սերտաճում է 2-րդ փակեղի հետ, այդ իսկ պատճառով երակի վնասման դեպքում այն կծկման չի ենթարկվում։ Վերջինս դառնում է օդային էմբոլիայի պատճառ։

4. ԿԱՊ մկանի տակ ստորին 1/3-ի սահմանում, թիակկորճային մկանից (m. omohyoideus) վար, 2-րդ և 3-րդ փակեղի արանքում գտնվում է հետ-կրծոսկրաանրակապտկաձևային կույր պարկ (saccus caecus retrosternocleidmastoidea):
5. 3-րդ փակեղի տակ ստորին 1/3-ում գտնվում է պարանոցի հիմնական նյարդաանոթային խուրձը՝ պատված 4-րդ ներպարանոցային փակեղի առպատային թերթիկով։ Զարկերակը տեղակայված է միջայնորեն, ավելի կողմնայնորեն՝ ներքին լծային երակը, իսկ դրանց միջև և դեպի հետ՝ թափառող նյարդը։

Պարանոցի ստորին հատվածում թափառող նյարդը (n. vagus) տալիս է հետադարձ ճյուղ՝ (կոկորդային ստորին ճ․ (r. laryngea inferior)), որը մարմնի աջ կողմից ենթաանրակային զարկերակը, իսկ ձախ կողմից՝ աորտայի աղեղը շրջանցելով՝ անցնում է ներքևից և հետևից շնչափող-կերակրափողային ակոսի մեջ (տես նկար)։

6. 5-րդ առողնաշարային փակեղ (fascia prevertebralis) –սրա տակ նկարագրվում է առանձին եռանկյունի՝

Սանդղաողնաշարային եռանկյունի (trig. scalenovertebrale)

Սահմանները՝

            ներքևից (հիմքը)` թոքի գագաթը,

միջային՝ ողնաշարը և պարանոցի երկար մկանը(m. longus colli),

            կողմնային՝ առաջային սանդղաձև մկան (m. scalenus anterior)

եռանկյան գագաթը՝ 6-րդ ողի լայնական ելունի վրա գտնվող քնային թմբիկը(tuberculum caroticum):

Այս եռանկյան մեջ են մտնում՝

• ենթաանրակային զարկերակը (a. subclavia) առաջային բաժնի ճյուղերը,
  • վահանավզային զարկերակացողուն (truncus thyreocervicalis)
  • ներքին կրծքային զարկերակ (a. thoracica interna)
  • ողնուղեղային զարկերակ (a. vertebralis)
• բազկագլխային երակը (v. brachiocephalica), որը ձևավորվում է՝
  • ներքին լծային երակով (v. jugularis interna)
  • ենթաանրակային երակով (v. subclavia)

Սրանք միասին կազմում են երակային անկյունը։

• 
• պարանոցա-կրծքային գանգլիոնը (ganglion cervico-thoracicum, stellatum)
• կրծքային ծորանը (ductus thoracicus), ձախից։

Երակային անկյունների մեջ թափվում են հետևյալ ավշային ցողուններն(truncus) ու ծորանները(ductus)

Աջ երակային անկյուն (4)	Ձախ երակային անկյուն (3)
աջ ավշային ծորան (ductus lymphaticus dexter), որի մեջ թափվում են հետևյալ ցողունները՝ o   ենթաանրակային աջ (truncus subclavius dexter) o   լծային աջ  (truncus jugularis dexter) o   ներքին կրծքային աջ (truncus thoracica interna dexter) o   բրոնխամիջնորմային (truncus bronchomediastinalis dexter)	կրծքային ծորան (ductus thoracicus), որի մեջ թափվում են հետևյալ ցողունները՝ o   ենթաանրակային ձախ (truncus subclavius sinister) o   լծային ձախ  (truncus jugularis sinister) o   ներքին կրծքային ձախ (truncus thoracica interna sinister)