---

Կառուցվածքը

---

Վիտամին B1-ը (թիամին, հականեվրիտային) առաջին անգամ անջատել է Կ. Ֆունկը 1912թ. որն առաջին ստացված  բյուրեղային վիտամինն էր:

Կազմված է պիրիմիդինային և թիազոլային օղակներից՝ միացած մեթիլենային կամրջակով:

Երկու օղակներն էլ սինթեզվում են առանձին ֆոսֆորիլացված ձևերով, հետագայում միանում են 4-րդ ազոտի ատոմի միջոցով:

Թիամինը՝

• լավ լուծվում է ջրում,
• պահպանում է իր կենսաբանական ակտիվությունը բարձր ջերմաստիճանում մշակման դեպքում,
• չեզոք և հիմնային pH-ի պայմաններում այն արագ քայքայվում է: Սրանով է պայմանավորված վերջինիս քայքայումը խմորեղենի պատրաստման ժամանակ, երբ խմորին սոդա է ավելացվում:

---

Աղբյուրները և օրական պահանջը 

---

Վիտամին B1-ը լայնորեն տարածված է բնության մեջ: Նրա հիմնական մասը մարդը ստանում է բուսական սննդի միջոցով: Այն մեծ քանակությամբ պարունակվում է հացահատիկներում, լոբիում, սոյայում, հնդկացորենում, արևածաղկի, կտավատի սերմերում: Կենդանական սննդամթերքներից մեծ քանակությամբ պարունակվում է լյարդում, մսում, ուղեղում:

 

Օրական պահանջը կազմում է 2-3գ:

Ածխաջրերի քանակի ավելացումը սննդակարգում բարձրացնում է օրգանիզմի պահանջը B1 վիտամինի նկատմամբ:

Ճարպերի քանակի ավելացումը, ընդհակառակը՝ նվազեցնում:

---

Վիտամին B1-ի յուրացումը 

---

Վիտամին B1-ը՝

• հեշտությամբ ներծծվում է աղիներում,
• չի կուտակվում հյուսվածքներում,
• չունի թունավոր ազդեցություն,
• ավելցուկը հեռացվում է մեզի միջոցով:

Վիտամին B1-ի ակտիվ ձևը թիամինպիրոֆոսֆատն է (ԹՊՖ): Այս փոխակերպման ռեակցիան կատալիզվում է սպեցիֆիկ ԱԵՖ-կախյալ թիամինպիրոֆոֆսոկինազ ֆերմենտի միջոցով, որը մեծամասամբ պարունակվում է լյարդում և գլխուղեղում:

Եթե թիամինը օրգանիզմ է մտնում թիամինպիրոֆոսֆատի ձևով, ապա պիրոֆոսֆատային խումբը աղիներում առկա պիրոֆոսֆատազի ազդեցությամբ ճեղքվում է:

Վիտամին B1-ը թիամինպիրոֆոսֆատի ձևով մտնում է առնվազն 5 ֆերմենտների կազմության մեջ, որոնք մասնակցում են նյութերի միջանկյալ փոխանակությանը: Մտնում է՝

1. Պիրուվատային ֆերմենտային համակարգի մեջ, որը կատալիզում է